Natuur cultuur, it's a thing!

Canada doet spontaan denken aan de Rocky Mountains, een overweldigend landschap dat velen doet wegdromen. Echter, waar onze Canadese chef, Kyle Boland, opgroeide valt er niks van dat natuurspektakel te merken. Een teleurstelling maar niet voor lang.

Vijf jaar lang kon Kyle hier zijn hart ophalen. In Banff, in het hart van de Rocky Mountains ging hij voor het eerst aan de slag in de grootkeuken van een prestigieus hotel. Zijn verhalen over die periode maakten indruk op onze eerste date. Alle clichés kwamen boven: van de mist die plots kwam opzetten, de uitzonderlijke vergezichten tot de vele ontmoetingen met beren. Ik wou het natuurlijk allemaal horen. Canada is werelds tweede grootste land. Enkel Rusland schiet aan de Canadese dimensies voorbij. Ik kan me niet voorstellen dat ik dat feitje niet wist bij mijn eerste bezoek. Achteraf bezien, vind ik het ook bizar dat ik mij Canada voorstelde als één groot Rocky Mountain terrein. Kyle is afkomstig van Kingsville, een dorp aan Lake Erie. Eén van The Great Lakes die de natuurlijke grens vormen met de U.S.A..Vanuit Kingsville is het zonder het transport van en naar de luchthaven meegerekend, nog 5 uur vliegen tot Canada's 'plaatje' The Rocky's. Kortom de desillusie was groot bij mijn eerste bezoek. Lake Erie heeft meer weg van een zee dan een meer. Uit later knip en plak werk met de kinderen, bleek dat België er bijna helemaal in past. Ook deed het opmerkelijk tropisch aan. Logisch, eens je weet dat de regio bekend staat om zijn micro-klimaat. En het uitgestrekte en voornamelijk vlakke landschap wordt ten volle benut om vooral tomaten te verbouwen. Ik word daar persoonlijk niet wild van, maar het moet gezegd worden, een Canadese landbouwbedrijf is imposant groot. De lapjes bos die je er (net zoals bij ons) her en der aantreft, zijn net zoals bij ons... Althans dat was mijn eerste indruk toen Kyle me mee nam. Ik liep ontgoochelend en mopperend met mijn tourist-trap berenfluit achter hem aan.

Later deed precies die grote gelijkenis mij beseffen dat we niet op een natuur verschil botsten maar op een cultuur verschil. De natuur-cultuur die Kyle meekreeg is sterk verschillend van die van mij. Beiden mogen dan wel vertrekken van dezelfde basiswaarde: zorg en respect voor moeder natuur. Maar de afstand waartoe we ons tot de natuur verhouden is sterk verschillend en dat heeft een grote impact. Zelfs voor een groen poldermeisje, die van kindsaf de liefde voor het bos meekreeg.

Ik leerde de natuurpracht onderdanig te beleven. Met de ogen, van dan tot dan, en slechts daar en zo. Je volgt braaf de paadjes. Je maakt je weg voor de nacht valt. Water is niet om in te zwemmen. Aan paddenstoelen komen, ben je gek? Je vertelt honderduit over die keer dat je een dier spotte, ja geen vogel maar een konijntje! En in de herfst verzamel je afgevallen bladeren (het aantal knutselvariaties op dat thema zijn eindeloos) en je raapt tamme kastanjes, waarvan het merendeel op de composthoop beland. Geen nood, spelen mag heus wel, het duidelijk gesignaleerd lapje speelbos laat daar geen twijfel over bestaan.

1937's "Snow White and the Seven Dwarfs"   RKO Radio Pictures

Tot groot plezier van Kyle moest ik toegeven dat ik nog lang niet klaar was voor de Rocky's. Een grote ongemakkelijkheid overviel mij al in Killarney, een provenciaal natuurdomein ten noorden van Ontario. Bij een 3-daagse portaging (kano varen + wandelen) werden we aan onze tent omsingeld door allerhande dieren. Ik waande mij Sneeuwwitje. Een romantisch prentje dat kennelijk verre van verzonnen was door de gebroeders Grimm of Disney. De aardeekhoorntjes, wasbeerfamilie op stap, konijnen,... tot de muis tussen mijn bergschoenen aan toe, allen wisten mij met een zeer onschuldige blik aan te staren. Wij waren te gast in hun habitat en niet visa versa. Ik kreeg een lesje nederigheid me persoonlijk overgebracht door de natuurpracht zelf. (Droger edoch vergelijkbaar met de beschermende regeltjes van natuurbehoud bij ons.) Dat cultuur sterk bepalend is in je natuurbeleving hoef je in Canada niet enkel in de bossen te zoeken. Het esdoornblad pronkt op de vlag en is beslist het meest uitgesproken voorbeeld. En wat zijn de Canadezen trots op hun Maple Leaf! Minder opvallend is bijvoorbeeld de migratie van dieren en hoe breed dit gedragen wordt. Van de monarch vlinders die terugkomen geflapperd uit Nieuw-Mexico, tot de Canadese ganzen die met de hele klas gekentekend en gevierd worden voor hun vertrek. Naast de fauna is ook de beleving van de flora anders, denk maar aan de vele pompoen activiteiten tot het speelplein in thema tomaat... Ook met gelijkaardige evolutie qua verstedelijking, houdt de natuur stand in hun cultuur. Diens centrale rol sijpelt niet stilletjes weg. Nu, dat niet de hond maar plots een coyote in de tuin staat, helpt natuurlijk om die bijzondere relatie op scherp te houden.

Migration Festival - Kingsville Times

Besluitend ben ik maar al te blij dat ik Canada leerde kennen ver weg van de Rocky Mountains. Misschien gaf de ontgoocheling wel de nodige denkruimte om dit natuurcultuur verschil op te merken. (Mij werd althans geleerd dat cultuur en natuur niks met elkaar te maken hebben, net elkaars tegenovergestelde waren.) Intussen geniet ik veel voller van de natuur. Het werd een totaalbeleving met mond, handen, neus, oren en ogen. Ik vind het niet minder bijzonder om wat ik ooit onder één pot nat weg schreef -de bossen waar Kyle en ikzelf in opgroeiden- nu heel precies te kunnen onderscheiden. Het enige wat ze nog met elkaar delen is hoe bijzonder en kostbaar ze zijn.