Op de markt blijkt dat wel meer mensen bezig zijn met welke plaats fermentaties nu hebben in onze cultuur. En vooral hoe die gewoonte op zo een laag pitje kwam te staan? De boscultuur vergelijking houdt merkwaardig genoeg stand. Ik gooi het op de blog.
- "De koelkast! Is dat niet de reden waarom we zijn gestopt met opleggen en inmaken? Je mag niet vergeten dat dit pas vanaf de jaren '50 - '60 de norm werd in een keuken."
Ik: "Dat is een mooie! Je vergeet zo gemakkelijk hoe jong zo een uitvinding is. Al verklaard dat niet de vele mensen die de traditie nog kennen van hun ouders of grootouders terwijl zij tegen dan ook een frigo hadden?"
-"Zoals bij de buren. (Red. van Turkse afkomst.) Het staat daar, net zoals bij jullie neem ik aan, vol met bokalen met allerhande inmaaksels."
Ik: "Dan komen we van massaconsumptie, massaproductie,... opnieuw uit op een cultuurverschil. In de ene hield het stand, in de andere sloeg het een gat. Maar nooit langer dan 1, 2, max 3 generaties, zou ik zeggen?
"Ja, zoiets. Hm..."
Een verdienstelijke poging van een vraag die vooralsnog geen duidelijk antwoord vond.
Aanleiding was mogelijks een eerder gesprek waarbij ik - en dat durf ik wel vaker te doen- de draak stak met dingen. Zo grap ik graag verantwoordelijk te zijn om gecontroleerde rottingsprocessen sexy te maken. Want draai of keer het, dat zijn fermentaties. Op dit moment is mijn grootste stokpaardje echter boscultuur. Daar ben ik al even door gebiologeerd. Bij voorbeeld die: qua vierkante kilometers bos is er nog wel wat werk aan de winkel maar voorts is men zeer lovend over de kwaliteit van de biodiversiteit. "Het is in geen jaren zo goed geweest!" De reden? Baanbrekende onderzoek heeft uitgewezen... Ja ja, na jaren en jaren studie en symposia en 'weet ik wat nog allemaal', kwam men tot volgende absolute game changer: we laten de dode bomen liggen in het bos! Of staan. Voor de volledigheid, ik wil geen afbreuk doen aan dit spectaculaire inzicht.
Van dit soort schijnbare evidenties, zoals ik ze noem, loop ik helemaal hoteldebotel. Versta mij niet verkeerd, dit zeg ik met het grootste respect voor de wetenschap. Dergelijke inzichten acht ik namelijk al-les-be-hal-ve evident. Daar getuigd voorafgaande 500 tot zelfs 1000 jaar 'bosbeleid' van, het goedbedoelde wanbeleid dat de biodiversiteit verknoeide. ("Hoera, weer een boom dood", EOS.) Tegelijk blijven dergelijke schijnbare evidenties, eens je ze weet, verankerd in je hoofd. It makes sense! Het is overduidelijk vanzelfsprekend, logisch en juist. Iets wat we maar over weinig kunnen zeggen, toch?
Het is slechts een assumptie - en ik onderlijn, van geen enkele wetenschappelijke waarde- maar zou het niet kunnen dat fermentaties diezelfde rol opnemen in onze voeding? Dat ze net zoals dode bomen in een bos de ontbrekende schakel zijn van een gezonde eetcultuur? Het afbraakproces zet andere reacties in werking en genereert daarbij andere voedingstoffen. Sommigen daarvan zijn niet eens uit verse voeding te halen. We hebben ze echter van doen. Zonder, ontbreekt die specifieke interactie met alle andere voedingstoffen die we opnemen uit het overgrote deel - laat dat duidelijk zijn- verse voeding.
Die aanname had ik niet gelegd op basis van de film "Bee Movie" of het boek "Ga je mee op reis naar Yellowstone" van Aleksandra Mizielinska. (De kindercultuur die, eerlijkheid gebied, al enkele jaren overheersend aanwezig is.) Beiden schetsen de dramatische impact op het hele ecosysteem door het ontbreken van slechts één bepaalde diersoort, de bijen of de wolven in Yellowstone Nationaal Park. Dat het ontbreken van dood hout een vergelijkbaar gevolg kende, overviel me uit onverwachtse hoek.
Om de vergelijking helemaal af te maken, heb ik de bijen en wolven vrij vertaald naar etenswaar. Het gaat hier niet over een directe of indirect menselijke uitroeiing van maïs of schapen(vlees) maar over iets eigen aan het bos waar we voordien geen belang aan hechten. We ruimden dode takken en bomen op omdat we dat gevaarlijk achten. Ziektes konden andere bomen besmetten, struikelen over half rotte takken of die die plots op je hoofd vallen. En uiteraard was hout vooral een grondstof, zij het als plank, zij het om warm te krijgen. Onbedoeld hebben we dode bomen uitgeroeid omdat we niet wisten dat hun vergankelijke status waarde had. Dood hout maakt de cirkel rond om tot een gezonde bos biotoop te komen dat wemelt van leven.
Het zal nog x aantal jaren duren alvorens de wetenschap deze parallel met fermentaties bevestigt of onderuithaalt. Hoe het ook zij, ik ben alvast blij dat onvoorstelbaar veel fauna en flora terug goed gedijd dankzij deze aan het licht gekomen schijnbare evidentie. Hoera voor de dode bomen, een opmerkelijke titel dat meer verdiende dan een voetnoot.